موزیک

ساز کالیمبا در دسته‌ی ساز‌های خود صدا قرار می‌گیرد. سازی تیغه‌ای و از سازه‌های بومی آفریقا است. برخی این ساز را با نام امبیرا یا پیانو انگشتی می‌شناسند.

به طور کلی ساز‌های موسیقایی را از نظر نوع نواختن به چهار دسته تقسیم می‌کنند:

۱. زه صدا‌ها (کوردوفون‌ها) – ساز‌های زهی

۲. پوست صدا‌ها (ممبرانوفون‌ها) – ساز‌های کوبه‌ای و ضربه‌ای دارای پوست

۳. خودصدا‌ها (ایدیوفون‌ها) – ساز‌های کوبه‌ای، ضربه‌ای و سایشی بدون پوست

۴. هواصدا‌ها (آیروفون‌ها) – ساز‌های بادی

خود صدا‌ها ساز‌هایی هستند که خود به خود قابلیت ایجاد صدا را دارند. خود صدا‌ها معمولا از ماده‌ای سخت و غیرقابل انعطاف که قابل ارتعاش‌اند ساخته می‌شوند. خود صدا‌ها دارای انواع مختلفی هستند که شامل موارد زیر می‌شوند:

خود صدا‌های کوبه‌ای

خود صدا‌های تیغه‌ای

خود صدا‌های سایشی

خود صدا‌های دمیدنی

ساز کالیمبا یک ساز کوچک و عجیب است که در دسته‌ی خود صدا‌های تیغه‌ای قرار دارد.

تاریخچه‌ی ساز کالیمبا

در اوایل قرن بیستم یک متخصص اتنوموزیکولوژی در انگلستان به نام هیو تریسی در حین سفر به روستا‌های آفریقا با ساز‌هایی که به آن‌ها پیانو‌های انگشتی می‌گفتند آشنا شد. پیانو‌های انگشتی در مناطق مختلف با اشکال متفاوت ساخته می‌شد که هرکدام با توجه به محل پیدایش آن‌ها دارای کوک و نحوه‌ی نواختن متفاوت بودند. این ساز دارای تیغه‌های فلزی بود که با انگشت به صدا در می‌آمد. هیو تریسی به شدت به این ساز و سبک موسیقی آفریقایی علاقمند شد و همین عامل سبب شد که این ساز را جهانی کند و به کل مردم جهان معرفی کند. او شروع به ساخت این ساز کرد و نام آن را کالیمبا گذاشت. سژس در اواخر دهه ۱۹۵۰ یک شرکت مرسوم به African Musical Instruments تاسیس کرد و ساز‌هایی را در کوک دو ماژور ساخت و به غرب ارایه داد. اولین بار این ساز در سال ۱۹۶۰ توسط یک کمپانی اسباب بازی واقع در پرینستون، شهری در ایالت نیوجرسی کشور آمریکا عرضه شد و رفته رفته این ساز در جهان شناخته شد.

آشنایی با ساز کالیمبا و نواختن آن

برخی این ساز را با نام امبیرا یا پیانو انگشتی هم می‌شناسند. ساز کالیمبا یک ساز خود صدای تیغه‌ای است که از تیغه‌هایی از جنس فلز یا … ساخته می‌شود. یک سر تیغه آزاد است و سر دیگر آن به ساز متصل می‌شود. نوازنده با ضربه زدن به انتهای آزاد تیغه توسط سر انگشتان خود، تیغه را مرتعش و صدا را تولید می‌کند. زیر تیغه‌های ساز یک جعبه‌ی صوتی چوبی قرار گرفته است و روی جعبه سوراخ‌هایی برای خروج صدا ایجاد شده است. در واقع در این ساز از نیروی مغناطیس و آهنربابرای تولید صدا استفاده می‌شود.

این ساز از ساز‌های بومی آفریقا است. همچنین در مناطق سیبری برای موسیقی محلی خود از کالیمبا و دیگر ساز‌های تیغه‌ای استفاده می‌کنند.

مشاهده پست مشابه : مقایسه عکس های متفاوت بازیگران زن ایرانی

گیتار در دسته ی سازهای موسیقی خارجیزهی است که با پیک یا انگشت نواخته می‌شود و از این جهت که سیم‌های آن در اثر ارتعاش تولید صدا می‌کنند، به سازهای گروه کوردوفون Cordophones یا زه‌صدا تعلق دارد. این ساز علاوه بر داشتن قدمت تاریخی قابل توجه (چه از لحاظ ساختار آن و چه از لحاظ تکنیک‌های نوازندگی) توانسته‌است هم‌گام با تحولات موسیقی غرب پیشرفت چشمگیری داشته باشد؛ که در نتیجه گونه‌های متفاوتی از آن بوجود آمده و هم اکنون جایگاه ویژه‌ای در موسیقی جهان دارد.

واژه Guitar در زبان انگلیسی، Gitarre در آلمانی و Guietare در فرانسوی همگی مشتق شده از واژه Guitiarra در زبان اسپانیایی هستند که آن خود از واژه قیثاره در زبان عربی اندلسی مشتق شده است. این واژه نیز خود مشتق شده از واژه لاتین Cithara است که نسبت آن به واژه Κιθάρα Kithara در یونانی باستان می‌رسد. این واژه یونانی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از واژه پارسی کهن سیه‌تار (سه‌تار) آمده است.

روایت‌های متفاوتی درمورد تاریخچه گیتار وجود دارد؛ عده‌ای بر این عقیده‌اند که گیتار از مصر سرچشمه گرفته است و عده‌ای نیز بر این نظرند که آن از سیتاراییونانی-آشوری (Greek Assyrian Cithara) که به وسیله رومی‌ها به اسپانیا آورده شده گرفته شده است. گیتار نتیجه تحول لوت در اروپا است. لوت نیز خود تحول یافته عود (به عربی العود = چوب) و بربط است. گفته می‌شود زریاب نامی عود را به اندلس آورد و از آن پس این ساز در اسپانیا و دیگر مناطق آسیا رایج شد.

در زمان حکومت اسلام در اسپانیا، این ساز توسط زریاب دارابگردی و چند تن از شاگردانش به اندلس برده شد. در آن زمان به گیتار، کیتارا یا قیتارا می‌گفتند و نام کنونی آن برگرفته از همین نام است. در واقع وجود پسوند تار در نام گیتار می‌تواند موید این باشد که گیتار سازی ایرانی است.

زریاب در ابتدا در اسپانیا شروع به آموزش گیتار کرد و مدرسه موسیقی خود را در زمان عباسیان در آندلس بنا کرد.

جد بزرگ تمام سازهایی که ما به عنوان کوردوفون از آنها یاد کردیم یک کمان موسیقی است که تنها یک سیم ساده به دو سر آن متصل بوده است که با کشیدن و رها کردن سیم صدایی در کمان ایجاد می‌شده و این صدا به وسیله یک تقویت کننده صوت که به آن متصل بوده تقویت می‌شده است. ازآنجاکه این سیم تنها یک صدای ساده ایجاد می‌کرده برای داشتن چندین صدا ابتدا یک سیم دیگر و سپس چندین سیم به اندازه‌های کوتاه‌تر به کمان بسته شده و از این طریق چندین صدا تولید گردیده است. ازدیاد این سیم‌ها و افزوده شدن یک جعبه تشدید صوت منجر به اختراع چنگ کمانی (Harp Arquee) گردید. سپس سازی متشکل از مجموعه‌ای از سیم‌ها به نام لیر ظهور کرد که در آن سیم‌هایی به طول مساوی کار گذاشته شده بود. یونانی‌ها دو نوع لیر داشتند، یکی به نام لیرا و دیگری به نام کیتارا؛ کیتارا به وسیله رومی‌ها تغییرشکل یافت؛ نام گیتار نیز از همین کلمه گرفته شده است. بعدها رومی‌ها برای نخستین بار سازهایی چون سیتارا، پاندورا Pandora و فیدیکولا Fidicula را نواختند و از این راه آلات کوردوفن در تمام اروپا رواج یافت؛ درواقع نخستین گیتارهای واقعی در آغاز دوره رنسانس به ظهور رسید؛ این گیتارها به دلیل داشتن بدنه‌ای باریک و شکلی مدور متمایز بودند. به تدریج در قرن‌های چهارده و پانزده پسوندهای موریسکا و لاتینا حذف شد و در سراسر اروپا آلات موسیقی خانواده گیتار با اسم‌هایی از قبیل: گیتارا، گیترنه، گیترن (Giteren) سازی سیمی مفتولی و منسوخ شده شبیه به گیتار که به زبان فرانسوی گیترنه و به زبان اسپانیایی گیتارا گفته می‌شد) و شیتارا معین شدند.

در همان زمان گروه زیادی از سازهای خانواده کوردوفن، با اسم‌هایی از قبیل: ویهوئلا (Vihuela) در اسپانیا و ویولا (Viola) در ایتالیا خوانده می‌شدند، که بعضی از این سازها با آرشه (De Arco)، بعضی با مضراب (De Penola) و بعضی دیگر هم با انگشت (De Mano) نواخته می‌شدند.